Thứ sáu, 29 Tháng 03 Năm 2024

Một số bất cập trong thực hiện các quy định về báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật

|
Lượt xem:
Cỡ chữ: A- A A+
Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật là “cầu nối” giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, vừa đưa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống, vừa nắm bắt, phản ánh trung thực, kịp thời tư tưởng, tâm tư, nhu cầu, lợi ích, nguyện vọng của nhân dân. Xác định được vị trí, vai trò của báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, Nhà nước ta đã luật hóa các quy định báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật. Từ Luật phổ biến, giáo dục pháp luật ngày 20/6/2012, đến Thông tư số 10/2016/TT-BTP ngày 22/7/2016 quy định về báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, tạo hành lang pháp lý cho hoạt động của đội ngũ này. Báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật là những chức danh đã có và thực sự hoạt động phục vụ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật từ trước khi Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật và các văn bản hướng dẫn thi hành được ban hành. Tuy nhiên qua quá trình thực hiện Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật và Thông tư số 10/2016/TT-BTP cũng đã bộc lộ một số bất cập, khó khăn:

Một là, Thông tư số 10/2016/TT-BTP quy định số lượng báo cáo viên pháp luật do các cơ quan, địa phương quyết định bảo đảm mỗi lĩnh vực pháp luật thuộc phạm vi quản lý chuyên sâu có ít nhất 01 báo cáo viên pháp luật kiêm nhiệm thực hiện hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Tuy nhiên, thực tiễn nhiều lĩnh vực chuyên sâu thiếu báo cáo viên pháp luật; một số cơ quan không có báo cáo viên pháp luật hoặc chỉ có 01 báo cáo viên pháp luật nên khó có thể đảm bảo tính toàn diện các lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý theo ngành, lĩnh vực, địa phương.

Hai là, Thủ tục công nhận báo cáo viên pháp luật theo Thông tư số 10/2016/TT-BTP gồm: Họ tên; chức vụ, chức danh (nếu có) và cơ quan, tổ chức đơn vị công tác; trình độ chuyên môn; lĩnh vực pháp luật chuyên sâu dự kiến kiêm nhiệm thực hiện thực hiện hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Trong khi, điều kiện để được công nhận báo cáo viên pháp luật theo khoản 2, Điều 34, Luật Phổ biến, giáo dục pháp luật xác định: Có phẩm chất đạo đức tốt, lập trường tư tưởng vững vàng, có uy tín trong công tác; có khả năng truyền đạt; có bằng tốt nghiệp đại học luật và thời gian công tác trong lĩnh vực pháp luật ít nhất là 02 năm; trường hợp không có bằng tốt nghiệp đại học luật, nhưng có bằng tốt nghiệp đại học khác thì phải có thời gian công tác liên quan đến pháp luật ít nhất là 03 năm. Như vậy so sánh giữa Luật và Thông tư thì Thông tư thiếu các thông tin thể hiện khả năng truyền đạt, có bằng đại học luật hoặc lĩnh vực khác, thời gian công tác trong lĩnh vực liên quan đến pháp luật.

Ba là, theo quy định, cơ quan tư pháp được giao nhiệm vụ tham mưu UBND cùng cấp quản lý nhà nước đối với báo cáo viên pháp luật. Tuy nhiên, trong các quy định thì chưa có cơ chế cho phép cơ quan tư pháp được xác minh tiêu chuẩn đối với báo cáo viên pháp luật, trong trường hợp cần thiết; hoặc có quyền thực hiện thủ tục miễn nhiệm báo cáo viên pháp luật nếu biết người đó không còn đủ tiêu chuẩn nhưng cơ quan đã đề nghị công nhận báo cáo viên pháp luật lại không tiến hành thủ tục đề nghị miễn nhiệm. Vì vậy vẫn còn tình trạng báo cáo viên pháp luật đã nghỉ hưu hoặc không trực tiếp thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhưng vẫn được coi là báo cáo viên mà chưa được miễn nhiệm. Do đó, có cơ quan, tổ chức, địa phương vẫn mời những báo cáo viên này tham gia phổ biến, giáo dục pháp luật tại các cuộc tuyên truyền pháp luật trực tiếp.

Bốn là, Còn chưa có quy định riêng đố với báo cáo viên pháp luật cho người khuyết tật và cho người dân tộc thiểu số mà không biết hoặc khó khăn trong việc sử dụng tiếng phổ thông. Đây là một thực tiễn trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vì vậy cần có cơ chế phù hợp, xây dựng báo cáo viên pháp luật chuyên biệt để phổ biến, giáo dục pháp luật cho những nhóm đối tượng đặc thù này này đáp ứng toàn diện yêu cầu công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.

Năm là, tình trạng hoạt động của báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật theo xu hướng từ trên xuống thay vì từ dưới lên. Nói cách khác khi cần báo cáo viên pháp luật thì hầu như các cơ quan, địa phương, kể cả cấp xã, thường mời báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, cấp huyện, ít khi huy động sự tham gia của báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật tại địa phương. Vấn đề này xuất phát từ tâm lý chung là muốn mời báo cáo viên ở những cơ quan, tổ chức có thẩm quyền cao hơn hoặc có tính chuyên môn cao hơn của cơ quan chủ trì tổ chức. Điều này dẫn đến tình trạng chưa huy động được sức mạnh nội lực của báo cáo viên, tuyên truyền viên đã được công nhận để phục vụ hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật tại chính cơ quan, tổ chức và địa phương.

Sáu là, việc triển khai các biện pháp bảo đảm cho hoạt động của báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật chưa đầy đủ, nghiêm túc. Thông tư số 10/2016/TT-BTP quy định nhiều biện pháp bảo đảm cho hoạt động của báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật như: Cơ quan đề nghị công nhân báo cáo viên pháp luật và UBND cấp xã có trách nhiệm thường xuyên rà soát, củng cố, kiện toàn, nâng cao chất lượng đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật thuộc phạm vi quản lý; cung cấp văn bản QPPL, thông tin, tài liệu pháp luật chuyên ngành cho báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật thuộc phạm vi quản lý; tạo điều kiện về thời gian, kinh phí, cơ sở vật chất, phương tiện bảo đảm cho báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật thuộc phạm vi quản lý thực hiện hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật... Tuy nhiên trên thực tế, các biện pháp trên chưa được quan tâm, chủ động thực hiện thường xuyên.

Bảy là, báo cáo viên pháp luật được công nhận ở cấp tỉnh, cấp huyện và tuyên truyền viên pháp luật được công nhận ở cấp xã nhưng chưa có quy định về phụ cấp định kỳ cho báo cáo viên, tuyên truyền viên, trong khi các báo cáo viên của Đảng để truyền tải Nghị quyết, chính sách, sau khi được công nhận lại có chế độ phụ cấp định kỳ hàng tháng. Như vậy sẽ không thu hút được đông đảo những người có kỹ năng, trình độ hiểu biết pháp luật sâu rộng tham gia vào hoạt động này.

 

Để nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của đội ngũ báo cáo viên pháp luật, tuyên truyền viên pháp luật, đề nghị Bộ Tư pháp cần nghiên cứu xem xét sửa đổi, bổ sung Thông tư số 10/2016/TT-BTP cho phù hợp, trên cơ sở tổng hợp những khó khăn, vướng mắc từ các địa phương và những bất cập trong quá trình thực hiện công tác quản lý nhà nước đối với đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên pháp luật để xây dựng đội ngũ này là lực lượng nòng cốt trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, phát huy được vai trò của mình trong việc truyền tải pháp luật vào cuộc sống, góp phần nâng cao nhận thức và ý thức tuân thủ, chấp hành pháp luật của nhân dân./.

Phạm Tĩnh

 

Thư viện ảnh Thư viện ảnh